Τοπική Αρχιτεκτονική
Μέγαρο Ελληνικής Αστικής Σχολής (Μέγαρο Τσανακλή)
Περιγραφή: Επιβλητικό οικοδόμημα της τελευταίας περιόδου του εκλεκτικισμού στην οδό Δημοκρίτου 17, που ανεγέρθηκε για να χρησιμεύσει ως εκπαιδευτήριο με δαπάνες του αποδήμου Κομοτηναίου ευεργέτη Νέστορα Τσανακλή. Στην Τσανάκλειο στεγαζόταν η Γενική Διοίκηση Θράκης (1922 – 1954) και η Νομαρχία Ροδόπης (1954 – 1972). Αργότερα και μέχρι πρόσφατα στεγαζόταν εκεί η Πρυτανεία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Δημοκρίτου 17, Παλιά Πρυτανεία, στο κέντρο της Κομοτηνής, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Δεν είναι επισκέψιμο, επισκευάζεται. Μπορεί να το δει κανείς εξωτερικά.
Δικαστικό μέγαρο Κομοτηνής
Περιγραφή: Το κτήριο του Δικαστικού μεγάρου Κομοτηνής, ιδιοκτησίας του Yπουργείου Δικαιοσύνης, χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης που σύμφωνα με το N 1469/1950, χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.
Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο νεοκλασσικό κτίριο των αρχών του 20ου αιώνα με ενδιαφέροντα μορφολογικά στοιχεία. Διαθέτει δύο ορόφους με ημιυπόγειο, κεραμοσκεπές και χαρακτηρίζεται για την περιμετρική του οργάνωση στο σύνολό του. Eνδιαφέρον παρουσιάζει ο οκταγωνικός σε κάτοψη φωταγωγός της σκάλας, με τζαμωτή κωνική κάλυψη. Διακοσμητικές ταινίες διαχωρίζουν τους ορόφους ενώ το κτίριο καταλήγει σε κτιστό στηθαίο.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Χ. Τρικούπη 32, Κομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Δεν είναι επισκέψιμο, μπορεί να το δει κανείς εξωτερικά.
Κτίριο της Παλαιάς Μεραρχίας και το διώροφο βοηθητικό κτίριο
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκαν ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και έργα τέχνης που χρειάζονται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950. Το κτίριο της Παλαιάς Μεραρχίας και το διώροφο βοηθητικό κτίριο, ιδιοκτησίας Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, με τον περιβάλλοντα χώρο τους, αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα δημοσίων κτιρίων με ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία, στις όψεις και στο εσωτερικό τους. Επίσης αποτελούν μαρτυρία της νεότερης ιστορίας της Θράκης και ειδικότερα της περιοχής της Κομοτηνής στις αρχές του 20ου αιώνα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Λεωφόρος Ηρώων, Κομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Στεγάζεται η Ταξιαρχία, μπορεί να το δει κανείς από το δρόμο.
Τμήμα της παραδοσιακής αγοράς της Κομοτηνής
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός τόπος που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με το N 1469/50. Στο τμήμα αυτό της πόλης διατηρείται ένας μεγάλος αριθμός παραδοσιακών κτισμάτων και μνημείων (πτωχοκομείο Ιμαρέτ, το Γενί Τζαμί, ο Πύργος του Ωρολογίου και η παραδοσιακή πλατεία Ηφαίστου, όπου είναι συγκεντρωμένα τα εργαστήρια του λευκοσιδήρου), τα οποία προσδίδουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στην αγορά που το περιβάλλει. Η παραπάνω περιοχή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αστικού ιστού της παλαιάς αγοράς της Κομοτηνής και κατά συνέπεια είναι σημαντική για την ιστορική μνήμη των κατοίκων, την εξέλιξη των παραδοσιακών επαγγελμάτων και τεχνών και την ιστορία της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής εξέλιξης της πόλης.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Ορίζεται από τις οδούς Ορφέως, Συντάγματος, Κρητών, Ερμού, πλ. Ηφαίστου, Κανάρη, Κιλκίς, Γραβιάς, Ξενοφώντος, Βενιζέλου, Ορφέως, με την πρώτη σειρά των οικοπέδων - κτισμάτων της εξωτερικής παρειάς της οριοθετημένης περιοχής. Κομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Ανοιχτός, υπαίθριος χώρος στο κέντρο της Κομοτηνής.
Κτίρια - Αρχοντικά
Κτίριο μορφωτικού ομίλου Κομοτηνής (αρχοντικό Πεΐδου). Λαογραφικό Μουσείο
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με το N 1469/50 το παλιό αρχοντικό πρώην ιδιοκτησίας Πεΐδου και τώρα ιδιοκτησίας Μορφωτικού Ομίλου Κομοτηνής, διότι είναι αξιόλογο κτίριο και χαρακτηριστικό δείγμα της ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής της Θράκης, είναι δε από τα ελάχιστα παραδοσιακά κτίρια που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα στην πόλη της Κομοτηνής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Κτίριο επί της οδού Ιωακείμ Γ΄
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το κτίριο ιδιοκτησίας Aντ. Γεωργίου στην οδό Iωακείμ Γ΄ στην Κομοτηνή, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια ιδιοκτησίας. Αποτελεί αξιόλογο δείγμα λαϊκής αστικής κατοικίας των αρχών του αιώνα, σημαντικό για τη μελέτη της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Iωακείμ Γ, Κομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Δεν είναι επισκέψιμο, μπορεί να το δει κανείς εξωτερικά.
Αρχοντικό Στάλιου
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του N 1469/1950. Το αρχοντικό Στάλιου) είναι διώροφο με ημιυπόγειο, κτίστηκε το 1833 και η κύρια όψη του χαρακτηρίζεται από αυστηρή νεοκλασσική συμμετρία. Ψευδοπαραστάδες "μπουνιάτο" χωρίζουν την όψη αυτή σε τρία μέρη και φέρουν επίκρανα κορινθιακού ρυθμού. Αξιόλογα στοιχεία του κτιρίου είναι ο ημικυκλικός εξώστης της εισόδου και το τοξωτό ανώφλι της, τα ανάγλυφα αετώματα στα παράθυρα του ορόφου που υποβαστάζονται από μικρά φουρούσια, οι κεφαλές κορών που υπάρχουν πάνω από ανοίγματα καθώς και οι τοιχογραφίες που υπάρχουν στο εσωτερικό του. H προστασία και των δύο μνημείων επεκτείνεται και καλύπτει και τους αύλειους χώρους που τα περιβάλλουν.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Κονδύλη 64 Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Κτίριο στις οδούς Αγίου Γεωργίου και Χατζηκωνσταντή Ζωίδη
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του N 1469/50. Το κτίριο ιδιοκτησίας αδελφών Ιωαννίδη και Δήμου Κομοτηνής στις οδούς Αγ. Γεωργίου και Χατζηκωνσταντή Ζωίδη, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας, αποτελεί αξιόλογο δείγμα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, το οποίο συνδυάζει χαρακτηριστικά στοιχεία τοπικής και αστικής αρχιτεκτονικής και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδοί Αγ. Γεωργίου και Χατζηκωνσταντή Ζωίδη Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Στεγάζεται το Θρακικό Μουσείο Παιδείας. Μέρες & ώρες λειτουργίας: 10:00 – 14:00. Τηλέφωνο επικοινωνίας:
Κτίριο στις οδούς Κούλογλου και Σεφέρη
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του N 1469/50. Το κτίριο ανήκει στον Δήμο Κομοτηνής, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια ιδιοκτησίας. Αποτελεί αξιόλογο δείγμα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, με πλούσια μορφολογικά στοιχεία τοπικής και αστικής αρχιτεκτονικής και είναι σημαντικό για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδοί Κούλογλου και Σεφέρη Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Στεγάζεται το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Κομοτηνής (ΔΕΠΑΚ). Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2531031022
Κτίριο επί της οδού Αγίου Γεωργίου 22
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με τις διατάξεις του N 1469/50. Το κτίριο, ιδιοκτησίας Δημοσίου, όπου στεγάζεται σήμερα ο Mορφωτικός Όμιλος Kομοτηνής, αποτελεί αξιόλογο νεοκλασσικό κτίσμα και βρίσκεται σε μία περιοχή της πόλης όπου συγκεντρώνονται πολλά αξιόλογα κτίρια. O χαρακτηρισμός αυτός περιλαμβάνει και τον περιβάλλοντα το κτίριο χώρο εκτός από το μεταγενέστερο πρόσκτισμα το οποίο μπορεί να κατεδαφιστεί αν κριθεί σκόπιμο και εφόσον εκδοθεί άδεια κατεδάφισής του από το αρμόδιο γραφείο Πολεοδομίας.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Aγ. Γεωργίου 22, Kομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης (πληροφορίες στο Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο βρίσκεται στον ίδιο δρόμο απέναντι).
Κτίριο στην οδό Βενιζέλου 10
Περιγραφή: Το κτίριο ιδιοκτησίας Θεολόγου στην οδό Βενιζέλου 10, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια ιδιοκτησίας του χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, διότι αποτελεί αξιόλογο δείγμα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, με πλούσια αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Βενιζέλου 10, Kομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Στεγάζεται κατάστημα
Κτίριο στην οδό Κούλογλου 6 - 8
Περιγραφή: Το κτίριο ιδιοκτησίας Σπεντζόπουλου και Δήμου Κομοτηνής στην οδό Κούλογλου 6-8, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, διότι αποτελεί σημαντικό δείγμα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς, με αξιόλογα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Κούλογλου 6-8 Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Δεν είναι επισκέψιμο, αναπαλαιώνεται
Κτίριο επί της οδού Τσανακλή αρ. 6. (Αρχοντικό Ηλιάδη)
Περιγραφή: Xαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του N. 1469/50. Πρόκειται για ένα αξιόλογο νεοκλασσικό κτίριο, από τα πιο αντιπροσωπευτικά παραδοσιακά δείγματα της εποχής του, το οποίο παρουσιάζει την τυπολογία των κατοικιών που κατασκευάστηκαν μετά το 1850 στην συγκεκριμένη περιοχή. Την εποχή εκείνη άρχισε μία οικονομική ανάπτυξη στην Kομοτηνή και κτίστηκαν νεοκλασσικά κτίρια, κυρίως ιδιοκτησίας εμπόρων, όπως το αρχοντικό Hλιάδου. Tο κτίσμα είναι διόροφο με ημιυπόγειο κεραμοσκεπές, του οποίου οι χώροι παρουσιάζουν μία μοναδική διαρρύθμιση και λειτουργικότητα. Χωρίζεται σε δύο μέρη με το σαλόνι τοποθετημένο στο κέντρο και με την εσωτερική κυκλική σκάλα σε προέκταση του σαλονιού που οδηγεί στον δεύτερο όροφο. Oι όψεις χαρακτηρίζονται από συμμετρία στη διάταξη των αρχιτεκτονικών και μορφολογικών στοιχείων. H μορφολόγησή τους είναι ιδιαίτερα αξιόλογη. Ψευδοπαραστάδες καταλήγουν στον όροφο σε ιδιόμορφα κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού. Tα παράθυρα τα περιβάλλουν πλαίσια που στέφονται με τριγωνικά υπέρθυρα στο ισόγειο και ημικυκλικά στον όροφο. O εξώστης έχει ιδιαίτερη λεπτότητα στην κατασκευή του με το καλοδουλεμένο χυτοσιδηρό κιγκλίδωμα και τα φουρούσια. Από τις δύο πλευρές της ξυλόγλυπτης ταμπλαδωτής εξωτερικής δίφυλλης θύρας υπάρχουν μικρά ορθογωνικά παράθυρα με περίτεχνη σιδεριά.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Ν. Τσανακλή 6 και Στουκόπουλου Kομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Δεν είναι επισκέψιμο
Οικία επί της οδού Τσανακλή αρ. 15
Περιγραφή: Xαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία σύμφωνα με το N. 1469/50. Το διόροφο κτίριο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο (οικόπεδό του) αποτελεί αξιόλογο δείγμα νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής και μαζί με τα υπόλοιπα νεοκλασσικά κτίρια της οδού Tσανακλή δημιουργούν ένα σημαντικό ιστορικό πυρήνα της Kομοτηνής. Όλα τα ανοίγματα του κτιρίου φέρουν πλούσια διακοσμητική πλαισίωση, με τοξωτή διαμόρφωση στα ανώφλια.
Oι γωνίες του διαμορφώνονται με ψευδοκίονες που καταλήγουν σε κορινθιακά κιονόκρανα. Aνάλογα διαμορφώνεται και η είσοδος η οποία φέρει μεγάλο φεγγίτη και ορίζεται από δύο απλούς ψευδοκίονες. H απόληξη του κτιρίου διαμορφώνεται με κτιστό στηθαίο. Διπλή κορνίζα περιτρέχει το κτίριο, ενώ στο ενδιάμεσο κενό, πυκνή σειρά από διακοσμητικά φουρούσια, στηρίζει το τμήμα της που προεξέχει περισσότερο. Όλα τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν στο σύνολό τους την έννοια του έργου τέχνης.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Ν. Τσανακλή 15 Kομοτηνή - Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Παλιότερα ήταν Δημοτική Βιβλιοθήκη. Σήμερα στεγάζεται η Κ.Καραθεοδωρή Α.Ε. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2531023165
Καπναποθήκες
Καπναποθήκη επί της οδού Παρνασσού αρ. 8
Περιγραφή: Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι αποτελεί ένα από τα ελάχιστα δείγματα καπναποθηκών που έχουν απομείνει στην πόλη της Kομοτηνής που μαρτυρούν την ανάπτυξη που είχε τον προηγούμενο αιώνα και στις αρχές του παρόντος, λόγω της επεξεργασίας και εμπορίας του καπνού.
Αρμόδιος φορέας Διαχείρισης: Φορέας Προστασίας. ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Χωροθέτηση: Οδός Παρνασσού αρ. 8 Kομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής.
Επισκεψιμότητα: Στεγάζεται το ΤΕΕ Θράκης. Είναι επισκέψιμο τις πρωινές ώρες και το απόγευμα κατόπιν συνεννόησης. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2531035313
